Zwyczaje pszczół - Pszczoły

 Statystyki
Przejdź do treści

Menu główne:

Zwyczaje pszczół wg Siudalskiego

Ostatnie uzupełnienia 13.11.2017

Opisałem tu prawie sto różnych  czynności które w sposób logiczny wykonują pszczoły i co pewien czas dopisuję na końcu strony kolejne.... ostatnia pozycja to "Osiemdziesiąt pięć konstrukcje pszczele".

Dlaczego w jednym miejscu piszę "około sto" a w innym "osiemdziesiąt cztery"? Ponieważ w wielu punktach wymienione jest po kilka ich czynnności.

Jak to jest z pszczołami?
A różnie.
Pszczoły to materiał wybuchowy który nieumiejętnie obsługiwany może być groźny.
Co potrafią pszczoły?

Zakres umiejętności pszczół jest o wiele większy niż to sobie wyobrażamy np. pszczoły  przewodniczki dokładnie prowadzą rój do nowego miejsca i co ciekawe odbywa  się to na zasadzie pewnego rodzaju głosowania po uprzednim sprawdzeniu przez wywiadowczynie czy nowe miejsce będzie się nadawało czyli będzie miało odpowiednią objętość i możliwość zasklepienia zbyt dużych otworów  - to raz [wg literatury].
dwa - stabilizują temperaturę  w ulu co jest możliwe przez podgrzewanie lub chłodzenie, przy czym w sezonie zimowym zawiązują kłąb we wnętrzu którego temperatura nie spada poniżej + 20 st C [w słabych rodzinach około 12 st C] a od wiosny do jesieni, wtedy gdy jest w ulu czerw, utrzymują około 32-36 st C [moje pomiary to ok 34 st C czyli tak od 33,4 do 34,4]  - poniżej fragment artykułu Jerzego Marcinkowskiego z 1987 roku a jeszcze niżej film z pomiarem temperatury w ulu.



Temperatura powietrza była mierzona pod dachem stojącego w cieniu ula.
Temperatura wewnątrz ula była mierzona na wysokości około 1/2 ramki warszawskiej zwykłej w środku gniazda.
Do pomiarów użyłem cyfrowego miernika temperatury przystosowanego do pomiaru temperatury wewnątrz samochodu i na zewnątrz /ostrzeżenie przed gołoledzią/. Wskazania sprawdzałem także innymi miernikami temperatury.
temperatura powietrza
temperatura wewnątrz ula
20,733,9
1833,6
15,733,4
21,834,1
tuż przed wirowaniem
23,534,8
po wirowaniu miodu
29,634,8
28,134,9

trzy- sygnalizują niebezpieczeństwa, rodzaj, kierunek, bronią nie tylko wnętrze ula ale jeśli potrzeba także otoczenie, ochrona otoczenia ula jest wybiórcza czyli pewne kierunki są bronione bardziej niż inne [moje spostrzeżenie],
cztery- doskonale wiedzą jakim pokarmem karmić które larwy /trzy rodzaje larw/ a które larwy wyrzucić,
pięć - potrafią pacykować wosk utrzymując się po kilkadziesiąt czasami kilkaset  w łańcuszku i wiedzą gdzie i jak go przenieść i dokleić tak, że my nie wiemy gdzie jest  ostatnio doklejone - chyba, że jest to budowa nowego plastra,
sześć - potrafią sygnalizować dla całego roju graniczne temperatury na zewnątrz ula np. +10-12  st C która dla nich jest bezpieczną minimalną temperaturą poniżej której pszczoły nie opuszczają ula, wyjątkowo wylatują poniżej +10 st. C np po wodę,

siedem - wyczuwają burzę czy deszcz tak dokładnie, że gdy padają pierwsze krople to ostatnie pszczoły wchodzą do ula wracając z pola - być może pszczoły słyszą deszcz ale są możliwe i inne mechanizmy dokładnie lokalizujące front deszczu np. podobne jak przy orientowaniu się pszczół przy pełnym zachmurzeniu gdzie jest aktualnie słońce, jeśli deszcz nie jest intensywny i nie zagraża lotom pszczół to one to wiedzą i loty odbywają się "normalnie" czyli potrafią odróżniać intensywność opadów, [patrz film poniżej]

osiem - rozróżniają jak budować komórki dla robotnic, trutni, matek, budują też na krawędziach komórki pośrednie, najczęściej wykorzystywane do gromadzenia miodu,
dziewięć
- pszczoły mają jakieś wewnętrzne miary które umożliwiają im budowanie tysięcy komórek o dokładnie tych samych wymiarach oraz plastrów w jednakowych odstępach od siebie /poza sytuacjami gdy jest to z jakiś powodów konstrukcyjnie niemożliwe/,
dziesięć
- zapamiętują cechy charakterystyczne intruza, jego zapach, kierunek  skąd przychodzi /atakują już na ścieżce/, nie wykluczam, że i wygląd [moje spostrzeżenie],
jedenaście
- potrafią zagryzioną w ulu mysz okleić tak, że nie ma problemu z jej rozkładaniem  się, [literatura]
dwanaście
- dokładnie odróżniają pszczoły ze swojego ula od obcych, czasami wpuszczają do ula zabłąkane pszczoły ale tylko wtedy gdy te niosą ze sobą nektar lub pyłek, zdarza się, że nie chcą wpuścić swojej pszczoły jeśli ta np przeleciała przez pas oprysków i pachnie inaczej niż powinna,
trzynaście  
- grzmot, huk, hałas podczas rójki powoduje natychmiastowe zawiązanie kłębu, taki sposób reagowania pszczół jest wykorzystywany, od setek lat,  przez pszczelarzy do zmuszenia roju który chce odlecieć do tego aby siadły w pobliżu pasieki, umożliwi to zebranie roju i obsadzenie go w ulu, na rysunku poniżej widoczne są postacie uderzajace w garnki /po lewej na rycinie/ aby zmusić rój do natychmiastowego zawiązania kłębu,
czternaście
- zmoczony rój np. na drzewie nie odleci jeśli wszystkie pszczoły co do jednej nie wyschną, wykorzystuje się to aby zyskać czas na przygotowanie narzędzi i miejsca dla zebrania i obsadzenia roju,
piętnaście
- odróżniają czy miód jest dojrzały czy nie a także  dokładnie rozróżniają fazy przetwarzania nektaru w nakrop i miód, w sąsiednich komórkach plastrach jest zawsze miód o takim samym stopniu dojrzewania,
szesnaście
- zapamiętują z dokładnością do kilkudziesięciu centymetrów położenie wylotka ula i wg literatury odbywa się to przy pierwszym oblocie młodych pszczół, co ciekwe w ulach które mają dwa wylotki pszczoły tak dokładnie zapamiętują swój wylotek, że po przestawieniu na miejsce ich ula ula z jednym wylotkiem szukają na ścianie nowego ula wejścia w miejscu gdzie był używany i zapamiętany przez nie wylotek. Widoczne to jest na tym filmie. Obserwując rekacje pszczół można sądzić, że przy dwóch wylotkach część pszczół używa tylko jednego z nich "nie widząc" drugiego!
[moje spostrzeżenie]
siedemnaście - potrafią przywołać pszczelarza jeśli coś złego jest w pasiece i to wcale nie jest żart [moje spostrzeżenie]
osiemnaście
- budują kilka rodzajów komórek z wosku i nie znam przypadku aby się pomyliły co do ich przeznaczenia jeśli rodzina nie jest chora i matka czerwi normalnie,
dziewiętnaście
- inaczej zasklepiają komórki z dojrzałym miodem a inaczej z czerwiem, miód zasklepiają woskiem a komórki z czerwiem mieszaniną wosku i kitu [literatura],
dwadzieścia
- wyczuwają nawet niewielki wzrost radioaktywności i nawet w ładną pogodę nie wylatują  z ula - wylatują tylko pojedyncze pszczoły - prawdopodobnie po wodę, po awarii w Czernobylu obserwowałem pasieki w Pszczelej Woli, Puławach i pod Garwolinem - nawet z bardzo silnych rodzin wylatywały pomimo słonecznej pogody tylko pojedyncze pszczoły [moje spostrzeżenie].
dwadzieścia jeden
- potrafią przynosić do ula oprócz nektaru także pyłek kwiatów i niosą ten pyłek w specjalnych koszyczkach na tylnych nogach, w ulu mieszają go z miodem i układają w komórkach  - tak powstaje pierzga
która może być przechowywana przez kilka miesięcy - pierzgą karmione są larwy pszczół, pszczoła układa pyłek równomiernie w koszyczkach na nogach, jeśli jedno ze skrzydeł jest częściowo uszkodzone pyłek jest układany niesymetrycznie aby wyrównać aerodynamikę! [podręczniki z przed ponad 100 lat]

dwadzieścia dwa -  wiedzą czy matka jest w ulu i w przypadku jej utraty zakładają natychmiast /w kilka godzin po utracie/ mateczniki ratunkowe na ostatnio zniesionych jajkach aby wyhodować nowe królowe /matki/, przebudowają kształt wybranych komórek i zmieniają sposób karmienia larwy,
dwadzieścia trzy -  potrafią bardzo dokładnie przekazać innym pszczołom w ulu gdzie, w jakiej odległości i pod jakim kątem do Słońca znajduje się jaki rodzaj pożytku i jak jest on obfity - jest to przekazywane za pomocą tańca /nagroda Nobla - odkrycie całkiem niedawno/,
dwadzieścia cztery -  w razie potrzeby pszczoły przynoszą do ula wodę, nie składają jej jednak  w komórkach a po prostu pszczoły opite wodą siedzą wewnątrz ula i rozdają innym pszczołom w razie potrzeby, jest to rodzaj żywego pojemnika na wodę, skąd inne pszczoły wiedzą gdzie szukać koleżanki z wodą? prawdopodobnie pszczoły nie kierują się zapachem w poszukiwaniu wody jako zbiornika ale czułkami którymi określają wilgotność, [literatura]
dwadzieścia pięć- ponieważ wodę w ulu  która pojawia się bez ich udziału traktują jako deszcz a sztuczny hałas traktują jako  burzę to dzięki temu  można pszczoły przewozić  w nocy z otwartymi wylotkami  a pszczoły trzymają się ula nie sprawiając kłopotu przy załadunku, transporcie i wyładunku,  aby było to możliwe wlewa się do każdego ula przed transportem około pół litra chłodnej wody, cześć pszczół wylega podczas transportu przez otwarte wylotki na zewnątrz ula lecz nie są agresywne i podczas transportu trzymają się ula [moje spostrzeżenie opisane w 1984 roku w Pszczelarstwie - "metoda Siudalskiego przewozu pszczół z otwartymi wylotkami"],
dwadzieścia sześć - pszczoły na tyle dokładnie orientują się  w okolicy, że przewiezione zbyt blisko na nowe miejsce wracają na stare miejsce  - w zależności od pory roku, pogody i pożytków odległość powrotu wynosi od kilometra do około trzech licząc w prostej linii,[literatura]
dwadzieścia siedem - pszczoły, w zależności od ich wieku,  mają przydzielony zakres prac do wykonywania  - karmienie starszych larw, czyszczenie komórek po pszczołach które się wylęgły, karmienie młodszych larw, pacykowanie wosku, przenoszenie wewnątrz ula nakropu i miodu, pilnowanie wylotu, utrzymywanie temperatury - chłodzenie /wentylowanie/  lub podgrzewanie, karmienie i opieka nad królową, przynoszenie pożytków  takich jak nektar, pyłek, woda do ula, czasami także substancje żywiczne,
dwadzieścia osiem - pszczoły mają ceremoniał zapamiętywania położenia i wyglądu ula podczas oblotu młodych pszczół. Oblot odbywa się zwykle po południu i jest bardzo intensywny. Ponieważ dziennie wylęga się około 2-3 tys pszczół to po około trzech tygodniach mniej więcej tyle samo pszczół dokonuje oblotu. Pszczoły podczas oblotu skierowane są głową do tej ściany ula na którym są wylotki. Zwykle podczas oblotu pszczoły nie przekraczają płaszczyzny wyznaczonej przez tą ścianę w przestrzeni. Jeśli ul ma np. dwa wylotki to zwykle konkretna pszczoła korzysta zawsze z jednego z nich. Miejsce położenia wylotka pszczoła zapamiętuje na całe swoje życie - ul przewieziony na pewien czas na inne miejsce po powrocie musi być mniej więcej tak samo ustawiony - ważne są strony świata [z grup dyskusyjnych]
dwadzieścia dziewięć - pszczoły uszczelniają ul i doskonale wiedzą gdzie pojawiła w się  w ulu niekontrolowana przez nie dziura, w zależności od jej wielkości albo wystawiają tam strażniczki, zwołuja pszczoły woszczarki albo zalepiają kitem pszczelim /propolisem/, informacja o "dziurze" i czas reakcji to kilka- kilkanaście minut - patrz film o woszczarkach,
trzydzieści - z pustego, opuszczonego ula pszczoły przeniosą miód, kit, czasami pierzgę ale nigdy nie przenoszą wosku, wosk przenoszą jedynie w obrębie swojego ula, larw też nie przenoszą między ulami /są podawane pojedyncze przypadki pojawienia się za zatworem oddzielającym matkę pszczelą jajeczek co by świadczyło o przenoszeniu przez pszczoły jajeczek w obrębie ula - informacja nie potwierdzona/ ,
trzydzieści jeden - pszczoły drętwieją w temperaturze poniżej około 7-10 st C natomiast pojedyncza pszczoła znosi dobrze, krótkotrwałe temperatury nawet powyżej 50-60 czy nawet 80 st C,
[moje spostrzeżenie]
trzydzieści dwa - jesienią pszczoły ze zdrową i silną matką wyrzucają trutnie z uli - giną one  z głodu, czasami jeśli matka jest stara pszczoły pozostawiają część trutni w ulu na zimę [literatura],
trzydzieści trzy - pszczoły są nieme ale nie głuche, matki pszczele gdy się wygryzają z mateczników odzywają się: niu, niu, niu. Ponieważ odzywają się z mateczników jest mało prawdopodobne aby wydawały te dźwięki za pomocą skrzydeł. Dźwięki te są dobrze słyszalne na zewnątrz ula,
trzydzieści cztery - część informacji pszczoły przekazują sobie za pomocą dźwięków wydawanych skrzydłami - np. dotknięcie do wiszącego roju w jednym miejscu powoduje natychmiastowy odzew wszystkich pszczół co widać i słychać na tym  filmie -[jest to moje spostrzeżenie].


trzydzieści pięć - pszczoły wyczuwają miejsca chore u człowieka i to te miejsca są oprócz włosów wybierane do żądlenia w pierwszej kolejności [moje spostrzeżenie],
trzydzieści sześć -
matka pszczela sama nie je - jest karmiona przez robotnice, matka pszczela jest otoczona przez świtę, matka pszczela załatwia się  w ulu [literatura],
trzydzieści siedem -
w sezonie królowa składa około  2.000 jajeczek dziennie /do 3 tys. wg literatury/ i tyle samo pszczół się dziennie wylęga, czyli przez 30 dni w ulu pojawia się 60 tysięcy nowych pszczół,
trzydzieści osiem -
pszczoła która wylęga się w maju żyje około 40-50 dni - umiera z przepracowania, pszczoła która wylęga się w sierpniu żyje do kwietnia następnego roku czyli około 240 dni,
trzydzieści dziewięć -
trutowiska to miejsca spotkań trutni z młodymi matkami pszczelimi, zadziwiające jest to, że te miejsca spotkań przez wiele lat są co roku w tych samych miejscach pomimo, że żaden truteń nie przeżywa tyle czasu aby przekazać innym informacje  o miejscu a matki pszczele na trutowisko lecą tylko raz /poza wyjątkami/ i też nie mają możliwości przekazania młodym matkom informacji o położeniu trutowiska, nie jest możliwy też przekaz o miejscu trutowiska przez pszczoły gdyż żadna z nich nie żyje dłużej niż około 240 dni, matki pszczele mogą żyć do około 5 lat -  w tym roku /2015/ matki były znakowane kolorem niebieskim, zeszłoroczne zostały oznakowane kolorem zielonym, a w
2016 roku będą znakowane  kolorem białym,

czterdzieści - pszczoły tracą pamięć o danych na temat ula i stanu rodziny  z której pochodzą po uśpieniu gazem rozweselającym /podtlenek azotu/, ta właściwość pszczół jest znana od co najmniej 120 lat, nie jest wykluczone, że obecne straty w pszczołach wynikają z utraty pamięci przez pszczoły na polach wysoko nawożonych nawozami azotowymi - [moja sugestia],
czterdzieści jeden
- pszczoły mają doskonały węch i jest to wykorzystywane przy wykrywaniu i wskazywaniu miejsc umieszczenia min, można pszczołom podając odpowiednie syropy zapachowe ukierunkować jaki zapach mają szukać, od kilku lat pszczoły wkorzstywane są także do sygnalizowania obecności narkotyków i materiałów wybuchowych. Co ciekawe tresowanie pszczół jest bardzo krótkie bo jest to zaledwie kilka czynności - po tresurze różnie ukierunkowane pszczoły umieszcza się w specjalnych rurkach które je unieruchamiają ale są umieszczane tak aby można było elektronicznie wykryć wyciagnięcie przez pszczołę języczka. W pakiecie może być nawet kilkadziesiąt pszczół różnie ukierunkowanych które mogą wykrywać duże spektrum zagrożeń. Jest na dzień dzisiejszy najskuteczniejszy i najszybszy system wykrywania substancji. Pszczoły są wykorzystywane przez około trzy dni i są zwracane do uli skąd pobiera się i szybko tresuje następną partię.
czterdzieści dwa -
pszczoły pracują w ulu także w całkowitej ciemności, jak się wtedy porozumiewają? nie wiadomo tak samo jak nie wiemy jak odpowiednie pszczoły są kierowne do odpowiednich prac w ulu [może ktoś natrafił na rozsądne wyjaśnienia?],
czterdzieści trzy
- dym w ulu powoduje opijanie sie pszczół miodem i uspokojenie sie pszczół strażniczek, jest to  najdawniej znana ludziom właściwość pszczół, na tym naskalnym rysunku z przed kilku tysięcy lat widoczna jest postać z ogniem w ręku która podchodzi do gniazda pszczół,
czterdzieści cztery-
może się zdarzyć, że  w ulu przez kilka tygodni będą żyły obok siebie dwie płodne królowe, które nie będą wchodziły sobie  w drogę - jest to zwykle matka i jej córka, taki sposób wymiany pokoleniowej jest dla rodziny pszczelej najbardziej korzystny, najczęściej matki czerwią wtedy na skrajnych ramkach ula być może dlatego aby sobie nie wchodzić w drogę,
czterdzieści pięć
- pszczoły skrzydła mogą wykorzystywać oprócz co jest oczywiste czyli do latania także do:
- wydawania dźwięków,
- wentylowania ula, chłodzenia,
- stworzenia warstwy termicznie izolacyjnej wtedy gdy rój tworzy kłąb zimowy, różnica temperatury na kilku, kilkunastu milimetrach może wynosić nawet 40 stopni Celsjusza, czyli -20 st.C +20 st.C
czterdzieści sześć
- pszczoły oddychają, zamknięte w szczelnym pudle wytwarzają temperaturę przekraczającą 40-60 stopni i giną poprzez uduszenie się [moje spostrzeżenie],

czterdzieści siedem - matki pszczele są znakowane przez ludzi za pomocą kolorowej kropki nanoszonej na korpusie między skrzydłami,  kolory są ustalone i oznaczają rok z którego matka pochodzi, kolory powtarzają się co pięć lat:

  • biały – 2011 r., 2016 r.

  • żółty – 2012 r., 2017 r.

  • czerwony – 2013 r., 2018 r.

  • zielony – 2014 r., 2019 r.

  • niebieski – 2015 r., 2020 r.

czterdzieści osiem - pszczoły mają pięcioro oczu, dwa duże tzw. złożone które wykorzystują w dzień i troje tzw. przyoczki które wykorzystują w ulu, wiadomo jak pszczoły widzą barwy za pomocą oczu złożonych /nie widzą zieleni/ - na temat wykorzystywania przez pszczoły przyoczek są jedynie domniemania ale można przyjąć, że wykorzystują je w ciemności wewnątrz ula,
czterdzieści dziewięć
- nawet najbardziej pochmurny dzień pszczoły wiedzą dokładnie jaka jest aktualna pozycja Słońca [
literatura],

pięćdziesiąt - jedno użądlenie pszczoły może spowodować śmierć człowieka jeśli jest on uczulony na jad, śmierć następuje przez uduszenie bez względu na miejsce użądlenia jeśli nie zostaną podane środki antyhistaminowe, ze zwierząt bardzo wrażliwe na użądlenia pszczół są konie, pszczoły nie są w stanie użądlić szerszenia, pszczoła która opiła się miodem np. na skutek odymienia ula w większości przypadków nie jest w stanie żądlić,
pięćdziesiąt jeden
- jad pszczeli jest także szkodliwy dla samej pszczoły, jeśli pszczoła wysunęła żądło i go nie użyła aby schować żądło musi zneutralizować jad za pomocą specjalnej substancji przechowywanej obok zbiorniczka jadowego [literatura],
pięćdziesiąt dwa-
pszczoły są zjadane przez ptaki - wrogami pszczół są dzięcioły np. zimą - i odziwo  ... bociany /informacja z książki z przed 120 lat/! Bociany zjadają na łąkach pszczoły siedzące na kwiatkach!
pięćdziesiąt trzy -
pszczoły podczas całej zimy jedzą lecz się nie załatwiają aż do czasu gdy temperatura na zewnątrz ula osiągnie plus 12-14 stopni i  wtedy następuję tzw. oblot czyli wszystkie pszczoły kolejno wylatują na zewnątrz ula i załatwiają się  w locie, od tego momentu jeśli tylko pojawi sie świeży pyłek /np. zakwitnie wierzba lub podbiał/ matka pszczela zaczyna czerwić dość intensywnie, zdrowe pszczoły nigdy nie załatwiają się ani wewnątrz ula ani na jego ściankach zewnętrznych,
pięćdziesiąt cztery
– nie jest do końca znany mechanizm przetwarzania przez pszczoły pokarmu na ciepło /a przynajmniej nie znalazłem sensownego wyjaśnienia/ - przez prawie sześć zimnych miesięcy pszczoły zużywają od około 6 do 16 kg pokarmu aby przez cały czas utrzymywać w kłębie stabilną temperaturę przekraczająca plus dwadzieścia  stopni – jest to bardzo wydajne przetwarzanie cukrów w ciepło, szacunkowo licząc pszczołom udaje się przetworzyć około 10 kg pokarmy na ciepło podrzewania ula przez ponad pół roku czyli od października do kwietnia, ponoć dziennie zużywaja 20 g pokarmu na dobę dla utrzymania temperatury podczas mrozów [grupy dyskusyjne] ale to wyliczenie nie zgadza się bo licząc nawet 6 miesięcy to jest 180 dni razy 20 g wychodzi tylko 3,6 kg,
pięćdziesiąt pięć –
ul zaniepokojony uderzeniem w jego ściankę /oczywiście nie ul tylko pszczoły  w tym ulu/  reagują w zależności od stanu rodziny pszczelej w różny sposób i można się po dźwięku zorientować czy:
- rój jest silny - krótki, silny charakteryszyczny szum,
- rój był w ostatnim czasie niepokojony - wielkokrotne narastanie szumu,
- gniazdo nie jest za duże i w związku  tym pszczoły nie są w stanie ogrzać całego jego wnętrza - cischy, rozciągnięty w czasie szum,
- rój jest głodny, małe zapasy - jw
- pszczoły chcą się roić - prawie nie reaguja na pukanie w ul [moje spostrzeżenie opisane  w 1984 roku w jednym z numerów Pszczelarstwa czyli 30 lat temu] - metoda Siudalskiego określania stanu rodziny przez ich sztuczne pobudzenie,


pięćdziesiąt sześć –
obserwując wylotek ula można się zorientować czy w ulu jest czerwiąca matka – jeśli pszczoły przynoszą obnóża pyłku to  znaczy, że w ulu są larwy a więc przynajmniej kilka dni temu była w ulu zdrowa matka,
pięćdziesiąt siedem-
matka pszczela wylatuje zaledwie raz- dwa razy z ula przez całe swoje życie - pierwszy lot to lot niezapłodnionej matki na tzw lot godowy czyli w celu spotkania się z trutniami, drugi lot ma miesce wtedy gdy dojdzie do rójki,
pięćdziesiąt osiem -
młoda matka pszczela jest zazwyczaj bardziej płochliwa niż stara, młoda jesli pszczelarz zagląda do ula i wyjmije ramki - zwykle ucieka chowając się w ulu, stara matka zwykle nie przerywa czerwienia nawet na wyjętej z ula ramce [lieratura],
pięćdziesiąt dziewięć
- nawet osierocone pszczoły bardzo niechętnie przyjmują podawane przez pszczelarza matki pszczele zwłaszcza jeśli są one innej rasy, trzeba specjalnych zabiegów aby rój przyjął obcej rasy matkę i nie zawsze się to udaje,
sześćdziesiąt
- mierząc częstotliwość dźwięków wydawanych przez rój można określić stan rodziny - chore rodziny, zaatakowane przez warrozę wydają inne dźwięki niż zdrowe /konferencja DIAG 2013 w Ustroniu/,
sześćdziesiąt jeden -
spracowane pszczoły umierają na zewnątrz ula, nie dolatują do ula, widać je czasami przed wieczorem siedzące np na kłosach zbóż a ich skrzydła często są postrzępione,
sześćdziesiąt dwa -
rój w przeciągu około 5-6 godzin jest w stanie w nocy przenieść i rozmieścić w komórkach około 7-8 kg pokarmy podanego w podkarmiaczce, jest to wykonywane w całkowitych ciemnościach a pokarm jest romieszczany równomiernie i logicznie [moje spostrzeżenie],
sześćdziesiąt trzy -
pojawienie się płynnego pokarmu w ulu jest inaczej odbierane przez pszczoły gdy jest noc a inaczej gdy jest dzień,  w nocy bardzo szybko przenoszą pokarm do komórek w plastrach a w dzień podany pokarm powoduje, że szukają gdzie by tu co dało się wyrabować - najlepiej w sąsiednich ulach,
sześćdziesiąt cztery -
pszczoły nie widzą koloru czerwonego dlatego w nocy można pszczoły przeglądać przy czerwonej żarówce, dla nich to jest nadal ciemność,
sześćdziesiąt pięć -
gdy w zimie pszczołom zabraknie pokarmu lub nie są  w stanie do niego przejść umierają razem, do końca starając się ogrzewać i chronić matkę, w takich przypadkach można ratować rodzinę podając między ramki kand /cukier puder wymieszany z miodem - rodzaj ciasta/ lub kładąc na ramkach podgrzaną cegłę aby umożliwić skorzystanie z ramek z pokarmem które znalazły się poza zasięgiem kłębu,

sześćdziesiąt sześć - zyski z hodowli pszczół:
- zapylanie, wzrost plonów,
- miód,
- wosk,
- kit pszczeli czyli propolis - leczy wiele dolegliwości,
- mleczko pszczele - wzmacnia organizm,
- jad - dobry na reumatyzm,
- pyłek i pierzga - pyłek pozyskiwany jest wylotku a pierzga z plastrów,
- matki pszczele - są sprzedawane w sprzedaży wysyłkowej,
- roje - też są sprzedawane "luzem",
- larwy pszczół - czerw- smaży się - bardzo odżywcze,
- obrona terenu przed nieproszonymi gośćmi,

sześćdziesiąt  siedem -
pszczoły mają poczucie czasu [lieratura].
sześćdziesiąt  osiem -
pszczoły mają poczucie symetrii - jeśli pszczoła ma uszkodzone jedno skrzydło to pyłek w koszyczkach na nogach układa niesymetrycznie [literatura],

sześćdziesiąt  dziewięć - pszczoły mają zakodowany instynkt przymocowywania plastra - co ciekawe dotyczy to zarówno gniazda jak i plastrów które znajdują się w ulu ale poza gniazdem - na zdjęciu widać przymocowanie plastra który był podany z resztkami miodu w przestrzeń nadramkową czyli poza gniazdem - pszczoły nie są w stanie przenieść plastra ale wg nich plaster nie może być ruchomy więc został do miseczki "przyklejony" [moje spostrzeżenie]
Siedemdziesiąt - jest wysoce prawdopdobne, że plastry w ulu są budowane z zakodowaniem stron świata [moja sygestia],
Siedemdziesiąt jeden - pszczoły, przynajmniej te europejskie mają zakodowany instynkt utrzymywania gniazda  - zamkniętej puszki - z kontrolwanymi wylotkami ale także kontrolowanymi wszelkimi nieszczelnościami  gniazda które nie mają bezpośredniego połączenia z otwartą przestrzenią - przykład - gniazdo czyli podstawowa część użytkowana przez pszczoły może mieć przejścia dla pojedynczej pszczoły - wtedy przynajmniej jedna a czasami kilka pszczół nadzorują tę przestrzeń mimo że jest całkowicie ciemno i nie ma kontaktu ze światem zewnętrznym - jeśli otwór czy też otwory umożliwiają przechodznie jednoczesne wielu pszczół to przestrzeń ta jest obsiadana przez pszczoły które są akurat bezrobotne /?/[moje spostrzeżenie],
Siedemdziesiąt dwa - jest kilka cech pszczół wg których się je ocenia np:
- czy na wiosnę rodzina rozwija się szybko czy powoli - ważne  w miejscach gdzie dominują pożytki wiosenne,
- czy pszczoły podczas wyjmowania ramki w ula trzymaja się ramiki czy nie, - ważna cecha która wpływa na łatwość przeglądu rodzin, zwłaszcza w pasiekach towarowych,
- czy pszczoły chętnie zajmują nadstawki - ważne przy gospodarce towarowej,
- jaką długość języczka maja pszczoły - różnica np 2 mm decydyje o tym czy pszczoły będą odwiedzać koniczynę czerwoną czy nie,
- czy są złośliwe i łatwo atakują - bardzo ważna cecha - decyduje o uciążliwości pasieki dla otoczenia,
- czy są rojliwe,
- czy są rabujące inne ule,
to nie są wszystkie cechy ale jak widać są pszczoły i pszczoły,
Siedemdziesiąt trzy -
pszczoły potrafią:

  • walczyć zarówno pojedynczo jak i grupowo,

  • zagryzać, obcinać kończyny, zażądlić,

  • wynosić zmarłe towarzyszki z ula,

  • czyścić ul,

  • przecinać larwy które trzeba wynieść poza ul,

  • sprawdzać swój czy obcy,

  • ustawiać nogi dopiero co wylęgłym pszczołom jeśli te mają kłopoty z prawidłowym poruszaniem się,

  • maszerować do nowego ula co widać na poniższym filmie, co ciekawe mogą maszerować kilkoma warstwami czyli po warstwie pszczół które dotykają bezpośrednio podłoża, maszeruje następna i czasami następna... warstwa pszczół,


Siedemdziesiąt cztery - pszczoły mogą startować do lotu na dwa sposoby - stojąc na nogach czyli z pozycji dla nas domyślnie - naturalnej oraz z pozycji przyczepionej pionowo nawet z częściowym odwróceniem ciała "do góry nogami",
Widoczne to jest wyraźnie na filmie poniżej.
Siedemdziesiąt pięć - pszszoły wychodzą z ula maszerując po podłożu czyli "na nogach" ale także wychodzą nogami do góry /film poniżej/, od czego zalezy sposób wychodzenia? Nie wiem - być może przypadek decyduje o tym. Sposób wychodzenia decyduje o tym jak pszczoła będzie startowała do lotu.
Siedemdziesiąt sześć - pszczoły nie tylko wynoszą z ula martwe towarzyszki i niosą je kilka, kilkanaście metrów od ula aby tam wyrzucić ale potrafią żywą pszczołę intruza złapać tak, że jest odrywana od podłoża i niesiona kilkadziesiąt metrów od ula - co jest tego przyczyną i jaki to ma sens nie wiem. /film /,

Siedemdziesiąt siedem- pszczoły rozróżniają kształty ale inaczej niż ludzie /poniżej fragment książki z przed ponad 120 lat/



Siedemdziesiąt osiem- w literaturze wymieniane jest to co pszczoły przynoszą do ula czyli:

  • nektar,
  • spadź,
  • pyłek,
  • wodę,
  • kit
------

Lecz pszczoły potrafią też przynieść "sok drzew" - na filmie obok widać jak w 2007 roku pszczoły zbierają ze ściętego pnia klonu sok a nie jest to ani woda ani nektar.
Pszczoły "potrafią" wykraść, wyrabować miód z innego zwykle słabszego ula czyli w pewnych sytuacjach /rabunek/ przynoszą do ula nie nektar ale gotowy produkt czyli miód.

Siedemdziesiąt dziewięć -  jest wiele zachowań pszczół powtarzających się lecz nam trudno ustalić z czym są one związane np:
  • skrobanie wylotka - pszczoła tyłem do wylotka chodzi po "lądowisku" pszczół i skrobie powierzchnię lądowania - taka sama czynność może być wykonywana na ściance pionowej ula nad wylotkiem - efektów tej pracy nie widać ale ta czynnośc jest regularnie wykonywana - widać to na filmie poniżej,
  • luznie obsiadanie przedniej ściany ula - czyli kilka, kilkanaście pszczół siedzi w pewnej odległości od siebie na przednije ścianie ula i... nic nie robią - po prostu siedzą - nie jest wykluczone, że tak odpoczywają te które przyleciały  z pola - nie ma wśród nich zbieraczek pyłku więc? nie wiem co to oznacza, może to są te pszczoły co przyniosły wodę?
Osiemdziesiąt - wentylują ul wyciągając duże ilość powietrza z jego wnętrza a jednocześnie potrafią utrzymywać temperaturę dużo wyższą niż temperatura otaczającego ul powietrza - co to znaczy? Jeśli temperatura powietrza wynosi plus 20 st. C a we wnętrzu ula jest utrzymywana temperatura plus 34 st .C to znaczy, że pomimo intensywnej wentylacji w ulu - a musi w jakiś sposób do ula powietrze się dostawać - podnoszą temperaturę o około 14 st. C. Jak one to robią? [drugi film poniżej],
Osiemdziesiąt jeden - wprowadzono, w ostatnich latach,  do hodowli łagodne rasy pszczół - praktycznie tylko wyjątkowo żądlą lecz ta cecha ma swoją wadę - w roku 2015 pszczoły te zle sobie radziły z atakującymi ul osami,

Wypędzanie trutni skrobanie ula
Gdzie się podziało wejście do ula?
Osiemdziesiąt dwa -  pszczoły jedzą a więc muszą się także załatwiać i tu jest kilka ciekawostek:
  • w normalnych warunkach zdrowe pszczoły wypróżniają się podczas lotu poza ulem,
  • w okresie zimowym kiedy zawiązują kłąb i temperatura ich ciał spada do około 10-12 st C mogą a właściwie muszą powstrzymać się od wypróżniania nawet około 3 miesięcy,
  • po zimowli, gdy temperatura na zewnątrz ula osiąga w dzień około 10-12 st C lub wyżej a nie wieje silny wiatr pszczoły masowo wylatują poza uli w jego pobliżu, podczas lotu opróżniają jelita często zabarwiając na zółto otoczenie,
  • chore pszczoły załatwiaja się w chłodnie dni i podczas zimowli na plastry na skrajnych ramkach lub tuż przy wylocie
Osiemdziesiąt trzy - pszczoły można wykorzystywać do wyszukiwania i wskazywania min.
Pszczoły mają zdecydowanie lepszy węch od nas ....
Mają też kilka ważnych cech:
- przekazują sobie nawzajem informacje łącznie z zapachem jaki należy szukać, kierunkiem itd
- latają i to dość szybko i można spodziewać się ich obecności do około 2 km od ula,
- lądują bez nacisku na podłoże i jest naprawdę dużo - silna rodzina to tak do 100 tys pszczół,
- dają się "tresować" no może nie tresować ale ukierunkowywać...
- można nimi szczuć,
- potrzebują zaledwie kilka godzin aby "objąć" zwiadem każdy nowy teren,
Jak wygląda  w praktyce wyszukiwanie i wskazywanie min?
Siadają na ziemi i miejscach ukrycia materiałów wybuchowych - oczywiście jeśłi wcześniej "skojarzymy " zapach z materiałów wybuchowych z pokarmem pszczół.

Osiemdziesiąt cztery - pszczoły potrafią z własnych ciał tworzyć co najmniej trzy różne konstrukcje:
- w przypadku rójki zawieszają się jedna na drugiej tworząc kłąb, nawet ulewny deszcz nie jest wtedy dla nich  problemem,
- przy wypacaniu wosku, pszczoły woszczarki przyczepione zwykle do dolnej części ramki wiszą nieruchomo aż wosk wypływający z ich gruczołów umieszczonych w dolnej część odwłoku stwardnieje i przenoszą go w odpowiednie miejsca,
- w przypadku gdy rój upadnie na ziemię przed ulem pszczoły nie zrywają się lecz idą na piechotę do ula - gdy najkrótsza droga do ula ma "przerwy" tworzą konstrukcje z własnych ciał po której rój wchodzi do ula - widoczne jest to na filmie poniżej - czas ustalania gdzie trzeba iść i po czym to około minuta!

Osiemdziesiąt pięć - pszczoły potrafią nie tylko utrzymywać temperaturę w ulu na odowiednim do stanu rodziny i pogody poziomie ale także gwałtownie ją podnieść np. o około 10 st. C. Widać na filmie poniżej...
Ta lista nie jest zamknięta -  w tym roku dopisałem kilka pozycji mimo, że pszczelarstwem zajmuję się około 45 lat ciągle poznaję nowe umiejętności pszczół.
Wielką tajemnicą pszczół jest ich umiejętność ogrzewania ula i szybkiego podnoszenia temperatury. Moce jakie są przez nie wydzialane to wg mnie około 3-10 W w przeliczeniu na jedną uliczkę w warunkach statycznych i około 10-15 w warunkach dynamicznych. Takie jest moje szacowanie przez analogię.
Liczniki
Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego