Po co grzać?

Po co grzać? kontakt do mnie email lub +48 601 295005

Po co grzejemy?

W jakich sytuacjach warto podgrzewać i jak?

1. historycznie - kłąb ułożony obok pokarmu, są już przy powałce, są mrozy i nie przejdą jak nic na pokarm który jest obok - dawniej podgrzewano cegłę i kładziono na ramkach na których był pokarm aby skłonić je do przejścia nie w górę a w bok. Metoda stara, znana i skuteczna. Jeśli ma być użyta grzałka to zależy od jej mocy i rodzaju:

- pionowo przy pokarmie, na skraju - moc 10 W może być za mała, moc 16-20 W w większości wystarcza ale przy temperaturach zewnętrznych poniżej 10 st C potrzeba 20- 30 W,

- poziomo na górze ramek - zwykle od 10-do 20 W wystarcza ale wymaga ocieplenie od góry gniazda i te moce raczej tylko zapewniają odpowiednią temperaturę wody,

- poziomo ale na dennicy - 20 - 40 W - a nawet 60 W - zależy od typu ula i materiału z jakiego jest zrobiony - może przyspieszyć czerwienie matki - nie zawsze wskazane np początek stycznia, w lutym, zależy od pogody,

2. podgrzewanie pokarmu gdy zaszła konieczność awaryjnego dokarmiania tak aby jego temperatura nie spadła ponizej ok 12 st C - tu można dać boczną grzałkę nawet bez stabilizacji o mocy ok 15-20 W ,

3. wsparcie słabych rodzin - rodzinki na dwóch trzech ramkach zwykle podgrzewane przeżywają zimę i dochodzą do 20 ramek w maju a w czerwcu do 35 ramek - grzeje się je jesienią do mrozów i włącza się ogrzewanie w lutym,

4. przyspieszenie i zwiększenie obszaru czerwienia - od 20 W w górę, optymalnie na dennicy jeśli grzałka 30-40 W a nawet 60 W, włączać dopiero jak termometr w gniazdach wskazuje około 30 st C /czasami nawet przy około 23 st C - zależy od prognozy pogody/, konieczne podanie podkarmiaczki z wodą - i wtedy jeśli grzałki ok 20 W to powinna być grzana przede wszystkim woda czyli mogą być grzałki pionowe,

5. zmniejszenie zużycia pokarmu, zmniejszenie osypu zimowego - wiele kombinacji czyli może być grzałka na dennicy, między korpusami na płask, z boku ale uwaga na gradienty i możliwość miejscowego przegrzania zwłaszcza przy pionowym ustawieniu grzałek,

6. wczesny wychów trutni - jw

7. przyspieszenie wylotów porannych /lotów/ i wieczorne przedłużenie - zwykle o około 1/2 - 3/4 godziny w stosunku do niepodgrzewanych,

8. przedłużenie czerwienia jesiennego - konieczne wykonywanie odymiana które można przeprowadzać nawet przy ujemnych temperaturach zewnętrznych aby w gnieździe było powyżej 20 st C

9. produkcja ziołomiodów - znaczne wydłużenie sezonu - nawet o dwa miesiące,

10. ochrona przed rabunkami ze strony os - bardzo skuteczne,

11. walka z warrozą - jw bo? Bo można a nawet trzeba odymiać przy temperaturach zewnętrznych poniżej zera - liczy się temperatura w ulu a nie na zewnątrz.

Do niedawna systemy podgrzewania produkowała Spółdzielnie Inwalidów START - lecz kilka lat temu zakończyła swoją działalność - część systemów po zakończeniu produkcji jest jeszcze dostępna pod telefonem 535 582 433.

Najnowsza metoda grzania czyli samoregulujące kable grzewcze

Zimą 2018/19 przeprowadziłem próby wykorzystania samoregulujących się kabli grzewczych do podgrzewania uli. Zbudowałem na balkonie stanowisko - ul, ramki, kilka termometrów, baniaki z wodą symulujące ramki z pokarmem /podobna pojemność cieplna/ i ...

Jakie miałem dane początkowe?

Moc grzania nie mniej niż 20 W na ul i nie więcej niż około 40 W - zwiększyłem później do 60 W.
Świadomość bardzo dużych gradientów temperatury w ulach - jedna ramka to różnica temperatury około 7 st c ale na samej ramce mogą byc gradienty kilkunastostopniowe,
nawet latem gdy jest temperatura na zewnątrz około 20 st C pszczoły muszą podgrzewać ul o 14 st C a więc nie ma potrzeby całkowitego wyłączania grzania pod warunkiem odpowiedniego - w tym przypadku samocznnego - zmniejszenia mocy grzania,
ramki jasne zachowują się i termicznie i mechanicznie znacznie gorzej niz ramki ciemne - przy podgrzewaniu bocznym nawet przy grzałce o mocy ok 20 W potrafią sie ramki jasne zniekształcić,
zabiegi przeciw warrozie zależą od tego czy kłąb został zawiązany a nie od tego jaka jest temperatura na zewnątrz ula,
termometr w ulu jest podstawą oceny stanu rodziny i daję 90% pewności prawidłowej oceny sytuacji w rodzinie,
większe moce niż 40 W mogą być stosowane jedynie na dennicy lub na powałce - wynika to z powyższych uwag i spostrzeżeń - już przy mocy 10-16 W podawanej z boku ramka jasna może spłynać w dół,
moc chwilowa wydzielana przez pszczoły dochodzi do około 150 W a nie wykluczam większych wartości i może być wydzielona w razie potrzeby już w 7-10 minut od chwili pobudzenia,
nie ruchy skrzydełek czy mięśni pszczół wytwarzają temperaturę tylko przemiana chemiczna zachodząca w korpusie pszczoły - jest to moja teoria - nie znalazłem w literaturze sensownego wyjaśnienia mechanizmu grzania ponieważ te teorie które są nie zgadzają się ze zdjęciami w podczerwieni,
oprócz podgrzewania konieczne jest dostarczanie wody pszczołom i to dużo bo do 3-5 l tygodniowo, oraz należy kontrolować zapasy pyłku w podgrzewanych ulach i w razie potrzeby trzeba je uzupełniać - braki mogą się pojawić około 3 - 5 tygodni po włączeniu wczesną wiosną podgrzewania - to zależy od zapasów z jesieni, cdn.

Uwagi wprowadzające Warto i tu zajrzeć Adresy i kontakty kilku z wielu firm oferujących grzałki

Kable grzewcze /przewody/ samoregulujące

Emultimex

Przewody ESR

Zamawiać można zarówno przez emaila - biuro@emultimex.pl jak i telefon 84 535 9000 przewody typu albo ESR 40W/m, 30W/m albo 20 W/m w takich odcinkach jak nam potrzeba wraz z podłączonym przewodem np o długości z wtyczką aby włączyć do sieci.
Oferują także do własnego montażu i ceny z metra to około 30-40 zł/m ale dochodzą do tego koszty przewodu połączeniowego do sieci /od 10 do 30 zł/ i łączy oraz koszulek termokurczliwych /20-40 zł/ i wtedy jak samemu się montuje to można się zmieścić w kwocie 70 -90 zł na jeden ul lub można zamówić z przewodami po 3 m zamontowane i zakończone i wtedy kosztuje 128-131 zł plus koszty wysyłki ale może się okazać, że zrobią taniej.
Radzę do wielkopolskich i warszawskich zwykłych zamówić albo przewody typu 30W/m lub nawet 40 W/m i o długości między 1,5 a 2,0 m co da moc dysponowaną od 45 do 60 W a do Dadantów do 60 watów łącznej mocy. Z doświadczenia wiem, że przewód o długości ok 1,5 - 2 m bardzo ładnie układa się dennicy ula wielkopolskiego co widać na zdjęciu ubok.

Lepiej - dla tej samej zakładanej mocy - wybrać wersję z dłuższym przewodem ponieważ wtedy- po pierwsze jest większa powierzchnia oddawania ciepła a po drugie temperatura powierzchni kabla nie przekracza około 54 st C /moje testy/ co jest jeszcze dla pszczół przechodzących przez kabel temperaturą bezpieczną - powinna przy kontakcie z gorącym kablem spadać warroza dla której te temperatura jest zabójcza.

Czy spada?

A nie zauważyłem ale to nie oznacza, ze nie spada bo moje możliwości obserwacji są ograniczone.
Czy warto samemu montować?

A to już zależy jak kto ma smykałkę - zawsze to o około 30-40 zł na grzałce mniej ale jest przy tym trochę zachodu i trzeba mieć doświadczenie z elektryką.

W temperaturze ok 30 st C kable:

ESR 12 wydzielają około 6-8 W mocy
kable ESR 20 około 10 W
kable ESR 30 około 15 W
a kable ESR 40 około 22 W

przy temperaturze zewnętrznej około plus 10 st C

kolejno kable wydzielają ESR 12 - 10W,
ESR 20 - 20W,
ESR 30 - 30W
ESR 40 - 38 W

przy temperaturze zewnętrznej około minus 10 st C

kolejno kable wydzielają ESR 12 - 16W - jest to minimalna moc wystarczająca jeszcze dla podgrzewania samej podkarmiaczki tak aby temperatura wody nie spadła poniżej ok 10-12 st C,
ESR 20 - 26W,
ESR 30 - 40W
ESR 40 - 55 W

Oferowane przez nich przewody 60W/m wydzielają zbyt dużą moc przy około 30 st C. Lepiej wybrać wersję z kablem 40W/m i zamówić 1,5 m.

Firma Eltom Devi

Nie dołączają wykresów w funkcji temperatury - ceny dla takich samych kabli mają różne bo starają się sprzedawać po kilkadziesiąt metrów.

Kable grzewcze firma Elektra

Małe moce z metra – aby uzyskać 40 W to trzeba 2 m co też jest plusem bo jest większa powierzchnia oddawania ciepła.

W każdym ulu musi być termometr a mam czasami dwa.

Stefan Jerzy Siudalski

--------------------------------------

Na kolejnych filmach pokazałem efekty podgrzewania bardzo słabej rodziny od jesieni 2019 do wiosny 2020 z dwumiesięczną przerwą w zimę.

Kolejno dwa filmy - z końca października i z początku listopada 2019 roku - różnica w czasie to około 7 dni ale jaka różnica w ulu...

Stan słabej rodziny w dniu 3 listopada 2019 roku - rodzina jest od miesiąca podgrzewana lecz została wyrabowana a ma dużo czerwiu.

Czy da się uratować?

Ponieważ film zawiera także informacje o innych ulach to link umożliwia rozpoczęcie filmu od interesującego nas momentu.

O tym najsłabszym film zaczyna się od tego momentu

Zostały podrabowane ale czerw jest - czy zdoła przeżyć zimę? Jaka będzie kondycja tych pszczół?

Dam im ratunkowo ramkę z pokarmem.

Praktyczne efekty podgrzewania - 13 lutego i 13 marca 2020 roku

– jak wyliczać potrzebną moc grzania - 13 lutego 13 st. C,

0:22 ul niepodgrzewany słabe loty,

0:44 słabizna,

1:12 błyskawiczne podniesienie temperatury,

1:50 przegląd słabizny,

2:00 wbrew zasadzie Tombachera ale tak można tylko w podgrzewanych,

3:55 pół podkarmiaczki wody, bez podgrzewania trzeba by zmniejszyć gniazdo bo słabo obsiadają,

4:33 słabizna miesiąc później czyli 13 marca 2020,

5:34 wybrały 2/3 wody,

6:50 ładny czerw,

Ten ul we wrześniu 2019 roku obsiadał zaledwie 2 i pół ramki. Włączyłem mu jesienią 2019 roku ogrzewanie - w listopadzie miał już cztery ramki.

Na wcześniejszym filmie oznaczonym na YT jako SJS200213 [ https://youtu.be/HM78hgl_t4I ] pokazany jest stan rodziny 13 lutego i 13 marca 2020 roku.

Natomiast ten film SJS200408 pokazuje stan tej samej bardzo słabej jesienią rodziny ale w dniu 8 kwietnia 2020 roku. W ulu są cztery ramki czerwiu co po wylęgnięciu da do 12 ramek obsiadanych a więc trzeba już powiększać gniazdo.

Słaba rodzina po podgrzewaniu - widoczny wzrost siły rodziny... w kolejnych filmach nakręcanych co kilka tygodni - tej samej rodziny - widać efekty podgrzewania:

- wrzesień 2019 roku - ledwie 2 i 1/2 ramki obsiadane,

- listopad 2019 roku - dodałem jako czwartą ramkę z pokarmem,

- 13 lutego - matka czerwi dość ostrożnie - 4 ramki,

- 13 marca - pełne czerwienie od ściany do podkarmiaczki,

- 20 kwietnia - powiększanie gniazda - 8 ramek plus woda - piękny czerw - noszą nakrop,

Stan rodziny na 1 maja 2020 roku.

Rodzina która na jesieni obsiadała trochę więcej jak dwie ramki po podgrzewaniu na 1 maja obsiada ok 23 ramek.

Grzałka 60 W samoregulująca.

Ul dostał półnadstawkę i weszła tam matka z czerwieniem.

Wybrały 3 l wody w niecały tydzień.

Piękny czerw - trzeba dodać pełen korpus. Dodaje w dolny korpus dwie ramki. Podkarmiaczkę daję do korpusu dodanego do góry. likwidacja nastroju rojowego. Dodanie przegrody. Rodzina ma w ulu:

- korpus dolny 10 ramek,

- 5 ramek przeliczeniowych w półkorpusie,

- plus 8 ramek w dodanym korpusie czyli łącznie 23 ramki.

Znakowanie pineskami ramek z węzą.

Jak kłaść przegrodę?

1 czerwca 2020 roku

Ul po lewej - ten wyższy był niepodgrzewany - we wrześniu 2019 roku obsiadał około 22 ramek

- ul po prawej w tym samym czasie obsiadał ledwie 2 i pół ramki lecz włączyłem mu ogrzewanie - różnicę widać.

Podgrzewany obsiada 35 ramek.